Kalwaria Zebrzydowska - Cantionale
Księgi kalwaryjskie

  

Kalwaria Zebrzydowska – Cantionale – Księgi kalwaryjskie

Cantionale [Kancjonale] to księga, tak zwany kodeks, z drugiej połowy XVIII wieku. Ma numer inwentarzowy BPBerKr 86/RL. To skrót od informacji: Biblioteka Prowincji Bernardynów Kraków 86/ Rękopis Liturgiczny. Pochodzi on z Klasztoru OO. [ojców] Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej.

Jest to rękopis. Księga jest szeroka na 20 centymetrów, długa na 25. Jej skórzany grzbiet ma 5 centymetrów grubości. Księga została oprawiona w tekturę. Jej karty wykonano z papieru. Zawiera dziewięćdziesiąt sześć stron zapisanych po łacinie. Znajdują się tutaj nuty oraz teksty pieśni kościelnych. Nie znane jest nazwisko skryptora, czyli osoby przepisującej. Wiadomo, że całą księgę zapisano tą samą ręką.

Księga ogólnie zachowała się w dobrym stanie. Oprawa jest przyniszczona, zwłaszcza na brzegach. Ma brązowy kolor. Pokrywają ją jaśniejsze i ciemniejsze smugi. Gdzieniegdzie pojawiają się niebieskie plamy. Prawie całą księgę wypełniają strony z zapisem nutowym. Pierwszych i ostatnich parę stron, tak zwaną wyklejkę, pokrywa zapis na pięcioliniach. Nuty mają współcześnie używany, elipsowaty kształt. Pozostałych kilkadziesiąt stron zajmuje zapis tak zwany późnogotycki. Kwadratowe nuty zapisane są na czteroliniach. Pod nimi biegnie tekst pieśni.

Linie zaznaczono czerwonym atramentem. Tekst i nuty – czarnym. Początkowe słowa kolejnych części pieśni napisane są w wyjątkowo ozdobny sposób. Te litery są kilkakrotnie większe od pozostałych. Ich wysokość wynosi od dwóch do sześciu centymetrów. Litery te pisane są na czerwono, niebiesko lub czarno. Mają ozdobne zawijasy. To tak zwane iluminacje. Na niektórych stronach jest ich pięć, na innych – mniej. Całą piątą stronę wypełnia ozdobna kompozycja, tak zwana winieta. Ma ona postać ramy. Pustą przestrzeń w kształcie elipsy okala motyw złożony z listków, kwiatów oraz wygiętych w łagodne łuki linii. Te elementy są zielone, żółte, czerwone, fioletowe. Na górnej krawędzi ramy wyrysowano symbol franciszkański. Na polu w kształcie elipsy znajduje się czerwony krzyż i dwie skrzyżowane ręce. Prawa jest naga. Lewą okrywa brązowy rękaw habitu zakonu franciszkanów. W środku obu dłoni czerwieni się rana. Na dole ramy, pośród łagodnych linii znajduje się motyw z kart otwartej księgi. Zapisano je czarnymi nutami na pięcioliniach. W ozdobnej ramie winiety, na pustym obszarze otoczonym przez nią, prawdopodobnie miał się znaleźć tytuł księgi.

Kodeks zawiera następujące pieśni:

    Na pięcioliniach:

  • “Patrem omnipotentem”
  • Na czteroliniach:

  • Antyfona: Oramus Domine conditor [Oramus Domine Konditor] (na Wniebowstąpienie)
  • Tibi laus, tibi gloria
  • Antyfona: Lumen ad revelationem gentium [lumen ad rewelacjonem gencjum]
  • Antyfona: Exsurge Domine adjuva noc et libera nos [Ekssurge Domine adjuwa nok at libera nos]
  • Śpiewy niedzieli palmowej – Pueri Hebraeorum, Cum appropinquaret [Pueri hebreorum, Kum apropinkfaret]
  • Lamentacje
  • “Mandatum”
  • Antyfona: Ecce lignum crucis [Ekce lignum krucis] (adoracja Krzyża w Wielki Piątek)
  • Śpiewy Wielkiej Soboty – Gloria tibi Trinitas, Cum Rex gloriae [Kum Reks glorie], Homo quidam fecit cenam magnam [Homo kfidam fecit cenam magnam].
  • Oficjum za zmarłych – Libera me
  • Msza za zmarłych
  • W oficjum za zmarłych: Complaceat domine, Sana domine animam meam, Sitivit animam meam [Komplacet Domine, Sana Domine animam meam, Sitvit aniamam meam].
  • Antyfona: Melchisedech rex Salem typicum [Melchizedech Reks salem typikum] (na Boże Ciało)
  • Paternae consortes exhibes [Paterne konsortes ekshibes]
  • Na pięcioliniach:

  • Kyrie, Gloria, Credo

Księgi kalwaryjskie – do pobrania:

Antiphonarium z 2 poł. XVI w.
BPOB-34-RL

Hymnarium z 1 poł. XVIII w.
BPOB-36-RL

Synopis missarum choralium z 1763r. – BPOB-51-RL

Cantionale z 2 poł. XVIII w.
BPOB-86-RL