Kaplica Ratusz Piłata i pawilon Gradusy
Kaplica o nazwie Ratusz Piłata wraz z pawilonem o nazwie Gradusy znajduje się we wsi Bugaj, na łagodnym zboczu wzgórza zwanego Moria. Są to dwie osobne budowle wzniesione w pierwszej połowie siedemnastego wieku, w stylu manierystycznym.
Oznacza to, że posiadają wiele elementów zdobniczych. Pawilon Gradusy znajduje się przed kaplicą Ratusz Piłata, nieco poniżej jej poziomu. Pomiędzy nimi rozciąga się niewielki plac zakończony od strony Gradusów kamienną balustradą.
Pawilon Gradusy zwany jest także Świętymi Schodami. Ma dwanaście metrów długości, trzy i pół metra szerokości oraz sześć metrów wysokości. Gdy patrzymy z boku, dolna krawędź budowli jest ukośna. Wznosi się tak, jak zbocze. Gradusy nakryto wypukłym blaszanym dachem w kształcie połowy leżącego cylindra. Ściany obłożone są wygładzonymi blokami kamiennymi w kolorze beżowym. W obydwu krótszych ścianach znajdują się drzwi. Otacza je półkolisty portal, czyli ozdobne obramienie. Ściana frontowa Gradusów to ta znajdująca się niżej. Obydwa jej narożniki wzmacniają przypory, wysokie na trzy metry. Górną, półkolistą krawędź ściany wieńczą trzy pionowe zdobienia, tak zwane sterczyny. Dwie stoją na prawym i lewym skraju. Mają kształt ostrosłupa zwieńczonego kulą. Trzecia jest na środku, w formie kostki z kulą. Tak samo ozdobiono wejście z przeciwległej strony. Wewnątrz pawilonu Gradusy znajdują się tylko schody. Pokrywają je płyty z ciemnoszarego granitu. Stopni jest dwadzieścia osiem. W każdym znajduje się zagłębienie przykryte szybką. Zawiera relikwię z Ziemi Świętej.
Kaplica Ratusz Piłata jest zbudowana na planie krzyża greckiego. Jest on równoramienny. Ramiona krzyża stanowiącego kształt kaplicy mają jedenaście metrów długości oraz dziesięć metrów szerokości. Ściany kaplicy są wysokie na sześć metrów. Na skrzyżowaniu ramion, nad środkową częścią kaplicy wznosi się kopuła pokryta blaszanym dachem. Mierząc w środku, ma cztery i pół metra średnicy i tyle samo wysokości. Zwieńczona została latarnią, czyli niewielką wieżyczką z oknami doświetlającymi wnętrze. Dookoła kopuły, nad ramionami krzyża, umieszczono cztery dwuspadowe blaszane dachy. Kończą je sygnaturki, czyli wieżyczki.
Ściany Ratusza Piłata obłożone są wygładzonymi blokami kamiennymi w kolorze beżowym. Wejście znajduje się od strony pawilonu Gradusy. Okala je półkolisty portal. Powyżej, na całej długości ściany biegnie balkon z kamienną balustradą. Wsparty jest na czterech kolumnach. Umieszczono je symetrycznie, po dwie z każdego boku. Balkon osłania blaszany dach w kształcie korony z baldachimem. Korona jest na środku, spod niej na boki rozchodzi się baldachim. Na balkonie ustawiono trzy barokowe figury: Chrystusa, Piłata i strażnika. Chrystus jest w koronie cierniowej i płaszczu zarzuconym na nagie ciało. Piłat w turbanie i w płaszczu, strażnik z halabardą i w płaszczu. Wewnątrz kaplicy znajdują się trzy ołtarze z nastawami – główny na wprost wejścia i dwa boczne. Nastawy tych ołtarzy to wysoka na sześć metrów konstrukcja z drewna pomalowanego na czerwono oraz ogromne obrazy. Konstrukcję nastaw zdobią pilastry, czyli wystające pionowe elementy w kształcie płaskiego filara. Są także gzymsy oraz rzeźbione łodygi, liście i kwiaty pomalowane na srebrno. Obraz w ołtarzu głównym przedstawia scenę sądu u Piłata. Obraz w ołtarzu po lewej to scena nałożenia korony cierniowej, a po prawej – biczowania Jezusa.
Ściany kaplicy pokrywają malowidła. Są to wzory złożone z wijących się gałęzi z kolcami i niebieskimi kwiatami. Namalowano także narzędzia, którymi męczono Jezusa: włócznie, obcęgi, młotki, topory, baty, pejcze, drabinę i krzyż.
