Ołtarz męki pańskiej
z fary w Krośnie

  

Ołtarz męki pańskiej z fary w Krośnie

Autor: Autor nieznany
Czas powstania: między 1620-1630 rokiem
Wymiary: wysokość 330 cm, szerokość: 240 cm
Technika: rzeźbienie i płaskorzeźbienie w drewnie, złocenie

Jest to tak zwana nastawa ołtarzowa, czyli element dekoracyjny stawiany na stole ołtarzowym. Przedstawia dwanaście scen Męki Pańskiej – wydarzeń związanych z ukrzyżowaniem Jezusa Chrystusa. W sumie znajduje się tutaj kilkadziesiąt postaci ludzi oraz głowy aniołów ze skrzydłami. Umieszczono je na jednolitym tle z desek. Nastawa jest niezwykle bogato zdobiona czterema kolumnami, licznymi ornamentami z wijących się gałązek winorośli z kiściami owoców oraz kwiatów. Składa się z trzech poziomów, oddzielonych dekoracyjnymi gzymsami, czyli poziomymi wystającymi elementami. Środkowy, największy poziom jest najszerszy. Najniższy poziom jest nieco węższy. Trzeci, czyli zwieńczenie zwęża się ku górze. Całość nastawy została pozłocona. W niektórych miejscach uległo ono zatarciu. Są obszary, w których powierzchnia nosi ślady zniszczenia. Nastawa stoi na postumencie w formie stołu ołtarzowego.

Na najniższym poziomie, tak zwanej predelli wykonano płaskorzeźbę przedstawiającą scenę Ostatniej Wieczerzy. Wokół stołu siedzi dwunastu apostołów oraz Jezus. Na prawo i na lewo od tej sceny umieszczono po dwie głowy aniołów. Dwie z nich są uskrzydlone. Skrzydła wyłaniają się bezpośrednio ze skroni.

Średni poziom nastawy, tak zwany korpus zawiera siedem scen męki oraz rzeźbę kobiety żydowskiej z dziećmi. Te figury oraz scena wydania Chrystusa przez Piłata znajdują się w centrum korpusu. Umieszczono je w półkoliście zwieńczonej wnęce. Dzieli ją półka. Pod półką stoi kobieta w długiej sukni, z dziećmi sięgającymi jej do pasa. Na półce umieszczono figury Piłata i Chrystusa. Piłat nosi wysoką czapkę, długą brodę, długie powłóczyste szaty. Chrystus ma koronę cierniową, długie włosy, krótką brodę. Z jego szyi zwisa gruby łańcuch. Spod obszernego płaszcza wyłania się naga klatka piersiowa, związane ręce i nogi. Po obu stronach wnęki znajdują się po dwie kolumny. Między nimi po trzy elipsowate wnęki z kolejnymi scenami: modlitwa w ogrodzie oliwnym, pojmanie Jezusa, biczowanie, nałożenie korony cierniowej, niesienie krzyża, odarcie z szat. Korpus zdobi sześć uskrzydlonych głów anielskich.

Zwieńczenie zawiera cztery sceny. W centrum, największe jest ukrzyżowanie. Chrystus wisi na krzyżu przybity gwoździami. Pod krzyżem stoją Maria i Jan. Po obu stronach tej płaskorzeźby umieszczono po jednej ozdobnej kolumience. Po ich bokach elipsowate medaliony w bogato rzeźbionej ramie ze sceną zdjęcia z krzyża oraz złożenia do grobu. Na samej górze zwieńczenia, nad sceną ukrzyżowania – zmartwychwstanie ujęte w ramę medalionu.

Wideo:

Multisensoryczne UNESCO 6 – Ołtarz męki pańskiej z fary w Krośnie